Öğrencilerin akademik başarısının yordayıcısı olarak öğretmenlerin liderlik ve veriye dayalı karar verme becerilerinin analizi

Bu çalışmanın amacı, öğretmen liderliği ve öğretmenlerin veriye dayalı karar verme becerilerinin öğrencilerin akademik başarısı üzerinde yordayıcılığını belirlemektir. Araştırmanın evrenini 2021-2022 eğitimöğretim yılında Konya ili merkez ilçelerinde bulunan resmi okullarda (lise düzeyinde) görev yapmakta olan öğretmenler ve bu okullarda eğitim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise, 347 öğretmeni ve 1735 öğrenciyi kapsamaktadır. Araştırma nicel araştırma yaklaşımının nedensel karşılaştırma ve korelasyonel deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla katılımcılara yönelik kişisel bilgi formunun yanısıra, öğretmen liderliğini ölçmek amacıyla Öğretmen Liderliği Ölçeği, öğretmenlerin veriye dayalı karar verme becerilerini tespit etmek amacıyla ise Veriye Dayalı Karar Verme Ölçeği (2022) kullanılmıştır. Akademik başarı göstergesi olarak ise öğrencilerin katıldıkları Ölçme Değerlendirme Merkezi (ÖDM) sınav sonuçları dikkate alınmıştır. Araştırmada bazı demografik değişkenlere göre (cinsiyet, kıdem, branş, okul türü) öğretmenlerin öğretmen liderliği ve veriye dayalı karar verme becerilerinin farklılılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Bununla beraber çalışmada öğretmen liderliği ile öğrencilerin akademik başarısı, öğretmenlerin veriye dayalı karar verme becerileri ile öğrencilerin akademik başarıları arasında ilişkiye de bakılmıştır. Aynı zamanda öğretmen liderliği ve alt boyutlarının, öğretmenlerin veriye dayalı karar vermeleri ve alt boyutlarının, bazı demografik değişkenlerin öğrencilerin akademik başarılarını hangi düzeyde yordadığı da tespit edilmeye çalışılmıştır. Ölçeklerin araştırma grubunda güvenirliği Cronbach Alfa katsayısı ile kestirilmiştir. Öğretmenlerin bazı demografik değişkenlere göre Öğretmen liderliği ve Veriye dayalı karar vermenin boyut ve alt boyutlarına yönelik puan ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadıklarını test etmek amacıyla bağımsız t-testi ve ANOVA testi uygulanmıştır. Öğretmen liderliği ve öğretmenlerin veriye dayalı karar verme becerileri ile öğrencilerin akademik başarıları arasında ilişkiyi test etmek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon katsayısı tekniği kullanılmıştır. Öğretmen liderliğinin ve öğretmenlerin veriye dayalı karar vermelerinin, bazı demografik değişkenlerin öğrencilerinin akademik başarılarını yordama düzeylerini test etmek için ise Hiyerarşik Regresyon Analiz tekniği uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, öğretmen liderliğinin “takım liderliği” alt boyutu öğretmenlerin branşları ve çalıştıkları okul türleri öğrencilerin akademik başarılarının olumlu yönde anlamlı bir yordayıcısıdır, “etkileme” alt boyutu, öğretmenlerin cinsiyeti ve sahip oldukları kıdem ise akademik başarıyı anlamlı bir şekilde açıklamamaktadır. Bu bulgularla beraber gerçekleştirilen bu çalışma veriye dayalı karar vermenin “karar verme” alt boyutunun, “branş” ve “okul türü” değişkeninin öğrencilerin akademik başarılarının olumlu yönde anlamlı bir yordayıcısı olduğunu ortaya koymuştur. Bunun aksine, veriye dayalı karar vermenin “veri okuryazarlığı”, “cinsiyet” ve “kıdem” değişkenlerinin akademik başarıyı anlamlı bir şekilde açıklamadığı belirlenmiştir. Araştırmada öğretmen liderliği ve veriye dayalı karar vermenin “karar verme” alt boyutu arasında düşük düzeyde olumlu bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla beraber, araştırmada öğretmen liderliği ile öğrencilerin akademik başarısı arasında orta düzeyde olumlu bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Veriye dayalı karar verme becerileri ile öğrencilerin akademik başarısı arasındaki ilişki incelendiğinde ise sadece “karar verme” alt boyutunda düşük düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Elde edilen diğer bulgulara göre, öğretmenlerin öğretmen liderliği becerileri cinsiyetlerine ve kıdemlerine göre farklılaşmamaktadır. Branşlarına göre ise öğretmenlerin öğretmen liderliğinin “takım liderliği” alt boyutu ve ölçeğin tamamında sözel alanda görev yapan öğretmenlerin lehine farklılaşma olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin çalıştıkları okul türüne göre de öğretmen liderliğinin boyut ve alt boyut puanları arasında Anadolu İmam Hatip liselerinin lehine anlamlı bir farklılaşma olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin veriye dayalı karar verme becerilerinin cinsiyet, mesleki kıdem ve okul türü değişkenlerine göre farklılaşmadığı, branş değişkenine göre ise sadece “karar verme” alt boyutunda sözel alanda görev yapan öğretmenlerin yararına farklılaşma olduğu da araştırmadan elde edilen sonuçlar içerisinde yer almaktadır.

The purpose of this study is to determine the prediction characteristic of teacher leadership and teachers’ data driven decision making skills on students’ academic success. The population of the study consists of teachers who worked in official schools (high-school level) in the central district of the city of Konya in the 2021-2022 academic year and the students who were enrolled in these schools. The sample of the study consists of 347 teachers and 1735 students. The study was carried out in the causal-comparative and correlational design of quantitative research approach. In addition to a personal information form given to the participants with the purpose of collecting data in the study, Teacher Leadership Scale was used to assess teacher leadership and Data Driven Decision Making Scale (2022) was used to determine the data driven decision making skills of teachers. As for the indicator of academic success, the students’ exam results from the Assessment and Evaluation Center (ÖDM) were taken as the basis. In the study, it was analyzed whether teachers’ teacher leadership and data driven decision making skills displayed any differences according to some demographic variables (gender, seniority, branch, school type). In addition, the relationship between teacher leadership and students’ academic success and teachers’ data driven decision making skills and students academic success was analyzed as well. It was attempted to determine at what level teacher leadership and its sub-dimensions, teachers’ data driven decision making skills and sub-dimensions and some demographic variables predict students’ academic success. The reliability of the scales in the study group was determined with the Cronbach Alpha coefficient. According to some of the demographic variables of the teachers, independent t-test and ANOVA test were done to determine whether the score averages of teacher leadership and data driven decision making skills dimensions and their sub-dimensions displayed any difference. The Pearson Product-Moment Correlation Coefficient technique was used to test the relationship between teacher leadership and teachers’ data driven decision making skills and students’ academic success. The Hierarchical Regression Analysis technique was used to test the prediction levels of teacher leadership and teachers’ data driven decision making skills and some demographic variables in relation to students’ academic success. According to findings of the study, teacher leadership’s “Team leadership” sub-dimension, teachers’ branches and their school types are positive predictors of students’ academic achievement; however, the “Influence” sub-dimension, gender of the teachers and their seniority do not predict academic achievement in a significant sense. Despite these findings, this study showed that the “branch” and “school type” variables of the “decision making” sub-dimension are positive predictors of students’ academic achievement. However, it was determined that the “data literacy,” “gender” and “seniority” variables of data driven decision making do not predict academic achievement in a significant manner. It was concluded that there was a low-level positive relationship between teacher leadership and the "decision-making" sub-dimension of data-driven decision-making. Additionally, it was determined that there is a middle level positive relationship between teacher leadership and students’ academic achievement. When the relationship between data driven decision making skills and students’ academic achievement was analyzed, a low level positive relationship was found only in the “decision making” sub-dimension. According to the other findings, teachers’ teacher leadership skills differ in line with their gender and seniority. It was determined that there was a difference in the teachers’ teacher leadership “Team leadership” sub-dimension and the whole scale in favor of teachers who worked in the verbal/linguistic branch. In terms of the school type of teachers, it was concluded that there was a significant difference between the teacher leadership dimension and sub-dimension scores in favor of Anatolian Religious Vocation high-schools. It was found that teachers’ data driven decision making skills do not display any differences in terms of gender, professional seniority, and school type variables, whereas there was a difference only in the “decision making” sub-dimension in favor of teachers who work in the verbal/linguistic branch in terms of the branch variable.