Kırsal kalkınma desteklerinin seçilmiş kalkınma göstergeleri ile ilişkisi: Türkiye İBBS Düzey-2 bölgeleri örneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dünyada bölgeler arası gelişmişlik farkları ve bununla ilişkili olarak kırsal kalkınma sorunları her geçen gün artmakta, yaşam refahı bakımından elverişli koşullara sahip kentler ise kırsal aleyhine yoğun göç hareketlerine hedef olmaktadır. Dünya Bankası verilerine göre 1960'lı yıllarda dünya nüfusunun %66.4'ünü oluşturan kırsal nüfus 2023 yılında %42.66'ya düşerken, Türkiye'de 1960 yılında %68.49 olan bu oran 2023 yılında %22.54'e düşerek ciddi düzeyde azalış göstermiştir. Kırsalda yaşanan nüfus kaybı, bölgelerarası gelişmişlik farklarını daha da arttırarak kır-kent arası gelişmişlik dengesinde kısır bir döngüye yol açmaktadır. Bu nedenle "sürdürülebilir ekonomik büyüme ve kalkınma" için kırsal kalkınma, ülkelerin ulusal kalkınma planlarının önemli bir parçası haline geldiğinden çeşitli kamusal destek programları yürütülmektedir. Yürütülen programların kırsal refaha katkısının değerlendirilebilmesi, politika yapıcılara yol göstererek kamusal kaynakların etkin kullanımı ve toplumsal fayda artışına yardımcı olacağından, kırsal kalkınma desteklerinin (KKD) etkinliğini tespit etmeye yönelik araştırmalar günümüzde büyük bir önem kazanmıştır. Bu tezin amacı, Türkiye'de yürütülen KKD'nin seçilmiş sosyoekonomik kalkınma göstergeleriyle ilişkisinin tespit edilmesi ve elde edilen bulgular ışığında politika önerilerinde bulunmaktır. Kurulan 5 ayrı modelde ortak bağımsız değişken "KKD", bağımlı değişkenler ise "gelir eşitsizliği, yoksulluk, işlenen tarımsal alanlar, işlenen tarımsal alanlardan elde edilen gelir ve tarımsal istihdam"dır. Düzey-II ölçeğinde 26 alt bölgeden, 2014-2021 dönemine ait verilerin kullanıldığı araştırmada, panel veri analiz yöntemlerinden POLS, FEM ve REM uygulanmıştır. Ampirik bulgular; değişkenlerle kurulan 5 modelde de Türkiye'de KKD'nin, göstergelerde beklenilen etkileri gösterdiğine dair kanıtlar sunmaktadır. Değişkenlerden en yüksek etkinin "tarımsal işlenen alanlardan elde edilen gelirler"de, en düşük etkinin ise "yoksulluk oranlarında" görüldüğü sonucu elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre KKD'lerin, tarımsal göstergelerde gelişme potansiyelini arttırdığı, ancak bu desteklerin diğer sosyoekonomik göstergelerde de iyileşmeyi hedef alan stratejilerle entegre edilmesi halinde; kamu, özel sektör ve kırsal alanlar açısından hem kaynak yönetiminde etkinliği hem de toplumsal refahı arttırarak daha etkin ve başarılı uygulamalara ulaştıracağı öngörülmektedir.
Development differences between regions in the world and related rural development problems are increasing day by day, and cities with favorable conditions in terms of living welfare are becoming the target of rural migration movements. According to World Bank data, the rural population, which constituted 66.4% of the world population in the 1960s, decreased to 42.66% in 2023. This rate, which was 68.49% in Turkiye in 1960, has decreased significantly to 22.54% in 2023. The population loss experienced in rural areas further exacerbates interregional disparities, leading to a vicious cycle in the rural-urban development balance. Therefore, rural development has become an important part of national development plans for "sustainable economic growth and development," leading to the implementation of various public support programs. Assessing the contribution of implemented programs to rural welfare will guide policymakers, helping them efficiently utilize public resources. Therefore, research aimed at identifying the effectiveness of Rural Development Supports (RDS) has gained significant importance today. The aim of this thesis is to determine the relationship of RDS conducted in Turkiye with selected socio-economic development indicators and to make policy recommendations in the light of the findings. In the five separate models established, the common independent variable is "RDS" and the dependent variables are "income inequality, poverty, cultivated agricultural areas, income from cultivated agricultural areas, and agricultural employment." In the research using data from 26 sub-regions at Level-II scale for the period 2014-2021, panel data analysis methods including POLS, FEM and REM have been applied. The findings empirical provide evidence across the five models that RDS in Turkiye exhibit expected effects on indicators. It was concluded that the highest effect of the variables was seen in "income from agricultural areas" and the lowest effect was seen in "poverty rates". According to the research results, RDS increase the development potential in agricultural indicators, but only if these supports are integrated with strategies targeting improvement in other socioeconomic indicators; It is envisaged that it will lead to more effective and successful practices by increasing both the efficiency in resource management and social welfare in terms of the public, private sector and rural areas.
Development differences between regions in the world and related rural development problems are increasing day by day, and cities with favorable conditions in terms of living welfare are becoming the target of rural migration movements. According to World Bank data, the rural population, which constituted 66.4% of the world population in the 1960s, decreased to 42.66% in 2023. This rate, which was 68.49% in Turkiye in 1960, has decreased significantly to 22.54% in 2023. The population loss experienced in rural areas further exacerbates interregional disparities, leading to a vicious cycle in the rural-urban development balance. Therefore, rural development has become an important part of national development plans for "sustainable economic growth and development," leading to the implementation of various public support programs. Assessing the contribution of implemented programs to rural welfare will guide policymakers, helping them efficiently utilize public resources. Therefore, research aimed at identifying the effectiveness of Rural Development Supports (RDS) has gained significant importance today. The aim of this thesis is to determine the relationship of RDS conducted in Turkiye with selected socio-economic development indicators and to make policy recommendations in the light of the findings. In the five separate models established, the common independent variable is "RDS" and the dependent variables are "income inequality, poverty, cultivated agricultural areas, income from cultivated agricultural areas, and agricultural employment." In the research using data from 26 sub-regions at Level-II scale for the period 2014-2021, panel data analysis methods including POLS, FEM and REM have been applied. The findings empirical provide evidence across the five models that RDS in Turkiye exhibit expected effects on indicators. It was concluded that the highest effect of the variables was seen in "income from agricultural areas" and the lowest effect was seen in "poverty rates". According to the research results, RDS increase the development potential in agricultural indicators, but only if these supports are integrated with strategies targeting improvement in other socioeconomic indicators; It is envisaged that it will lead to more effective and successful practices by increasing both the efficiency in resource management and social welfare in terms of the public, private sector and rural areas.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Bölgelerarası Farklar, Kırsal Kalkınma, Kalkınma Göstergeleri, İBBS-Düzey 2, Panel Veri Analizi, Regional Differents, Rural Development, Rural Development Indicators, NUTS-Level 2, Panel Data Analysis
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Güven, C. (2024). Kırsal kalkınma desteklerinin seçilmiş kalkınma göstergeleri ile ilişkisi: Türkiye İBBS Düzey-2 bölgeleri örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Konya.
