Konya’da üretilen Osmanlı ciltleri
Yükleniyor...
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kitap sanatları içinde önemli bir yere sahip olan ve “bir kitabın elbisesi” olarak niteleyebi‐
leceğimiz cilt, bir yazma eseri elimize aldığımızda karşılaştığımız ilk üründür. Bu bakım‐
dan yazma eserin sanatsal niteliğinin de ilk habercisidir. Cilt sanatında, mücellit imzala‐
rının çoğunlukla bulunmaması, cildin hangi tarihte ve hangi şehirde yapıldığının bilin‐
memesine sebep olmaktadır. Hatta ciltler bir yana, cildin bağlı bulunduğu ve ketebe
kaydı mevcut olan eserlerin önemli bir bölümünde dahi yer ve tarih bilgisi yer almadı‐
ğından, eserlerin nerede yazıldığı ve hangi devlete ait olduğu konusu net değildir. Bu
gibi belirsizlikler bir yazma eserin tümünün ya da cildinin nerede üretildiği hususunda
kesin hükümler vermeyi güçleştirse de, bazı çıkarımlarda bulunmaya engel değildir. İşte
bu makalede bazı ciltlere, güçlü varsayımlardan yola çıkılarak, tarihi süreçte bir yer ve bir
kimlik kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Konya Mevlâna Müzesi’nde bulunan
“MüzelikYazma Eserler Kütüphanesi” taranmış ve 149 cildin Osmanlı dönemine ait
olduğu belirlenmiştir. Bu yazma eserlerin ketebe ve vakıf kayıtlarındaki bilgilertitizlikle
incelenmiş ve vakıf tarihlerinden ya da hattat bilgilerinden yola çıkılarak dokuz adet
Osmanlı cildinin Konya’da yapıldığı saptanmıştır. Klasik ve geç döneme ait olan bu
ciltler gömme, soğuk kalıp baskı, soğuk cilt, alttan ayırma, mülevven, zilbahar, yazma ve
yekşâh teknikleriyle, ağırlıklı olarak geometrik ve bitkisel kompozisyonlarla süslenmiştir.
Book binding, which occupies an important placein arts related to books and which we can call “the garment of a book”, isthefirst product we come faceto face when we hold a book written by hand. In thisrespect, it is also thefirst indicator of the artistic quality ofsuch a book. The general absence of the signatures by the binders leadsto an obscurity asto on what date and in which city the binding was made. Let alonethe book bindings,sincethere is no information about the place and datein a great majority of the worksthat have a record of thescribe and to which the binding is tied, it isn’t clear where these works were written and to which state it belonged. Although such obscurities makeit difficult to make an exact decision asregards where the whole book or the book binding was produced, they don’t pose an obstaclefor making certain deductions. In this article, based on strong assumptions, we havetried to assign a position and an identity to certain bindings in a historical process. In this context, wescanned “the Library of Hand‐Written Works Worthy of a Museum” located within the Konya Mevlana Museum and specified that 149 bindings belong to the Ottoman Period. We painstakingly examined theinformation in thescribe and waqfrecords of these works. Consequently, judging from their waqf dates or the information about their calligrap‐ hers, we have madeit clearthat nine Ottoman bindings were madein Konya. Belonging to the classical and late period, these bindings were embellished mostly with geometrical figures and floral compositions with the help of the techniques of inlaying, cold pattern press, cold binding, separa‐ ting at the bottom, multicolor, zilhabar,scribing and yekşah.
Book binding, which occupies an important placein arts related to books and which we can call “the garment of a book”, isthefirst product we come faceto face when we hold a book written by hand. In thisrespect, it is also thefirst indicator of the artistic quality ofsuch a book. The general absence of the signatures by the binders leadsto an obscurity asto on what date and in which city the binding was made. Let alonethe book bindings,sincethere is no information about the place and datein a great majority of the worksthat have a record of thescribe and to which the binding is tied, it isn’t clear where these works were written and to which state it belonged. Although such obscurities makeit difficult to make an exact decision asregards where the whole book or the book binding was produced, they don’t pose an obstaclefor making certain deductions. In this article, based on strong assumptions, we havetried to assign a position and an identity to certain bindings in a historical process. In this context, wescanned “the Library of Hand‐Written Works Worthy of a Museum” located within the Konya Mevlana Museum and specified that 149 bindings belong to the Ottoman Period. We painstakingly examined theinformation in thescribe and waqfrecords of these works. Consequently, judging from their waqf dates or the information about their calligrap‐ hers, we have madeit clearthat nine Ottoman bindings were madein Konya. Belonging to the classical and late period, these bindings were embellished mostly with geometrical figures and floral compositions with the help of the techniques of inlaying, cold pattern press, cold binding, separa‐ ting at the bottom, multicolor, zilhabar,scribing and yekşah.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Konya, Mevlâna Müzesi, Kitap sanatları, Osmanlı cilt sanatı, Cilt teknikleri, Mevlana Museum, Book arts, Binding art of Ottoman, Binding techniques
Kaynak
Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
18
Sayı
18
Künye
Kara, H. (2018). Konya’da üretilen Osmanlı ciltleri. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18, 18, 161-196.
