Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların eğitsel değerlendirme ve tanılama süreçlerinin incelenmesi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2022

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu çalışmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecinin incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği ve doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu devlet hastanesi ve tıp fakültesi hastanesinde çalışan 12 çocuk ve ergen psikiyatristi, bir il merkezindeki rehberlik ve araştırma merkezinde (RAM) çalışan 12 öğretmen, OSB olan çocuğa sahip 12 ebeveyn ve 2019-2021 yıllarında OSB tanısı almış 54 öğrenci dosyasından toplanan veriler oluşturmaktadır. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme formları ve dosya inceleme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonrasında; ailelerin çocuklarında çoğunlukla sözel ve sözel olmayan iletişim becerileri ile sosyal becerilerde sıkıntılar fark ederek çocuk doktoruna başvurdukları, buradan yapılan yönlendirmelerle tanılama sürecine girdikleri belirlenmiştir. Çocuk ve ergen psikiyatristlerinin çoğunlukla gözlem ve görüşme tekniği kullanarak veri topladıkları, bu gözlem ve görüşmeleri muayene odalarında gerçekleştirdikleri, tanılama sürecinde bireyin doğum öyküsü, gelişim süreci, günlük yaşamına dair bilgiler topladıkları, gerekli görülürse ek olarak farklı uzmanlık alanlarından destek aldıkları (kulak burun boğaz, nöroloji), OSB’yi değerlendirme için tarama araçları ve gelişim testlerinden faydalandıkları belirlenmiştir. OSB’yi değerlendirmek üzere hazırlanan Türkçeye uyarlanmış araçların kullanılmadığı görülmüştür. RAM’da çalışan öğretmenlerin eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecinde çoğunlukla gözlem ve görüşme tekniklerini kullandıkları, bu gözlem ve görüşmelerin bireysel incelme ve gözlem odalarında gerçekleştirildiği; gözlem ve görüşmelerin performans belirleme formları, aile görüşme formları ve kaba değerlendirme formları kullanılarak kayıt altına alındığı; ek olarak bilişsel becerileri değerlendirmek için standart zeka testlerinden ve gelişim testlerinden ( Leiter Uluslararası Performans Ölçeği, Stanford Binet Zeka Testi, Ankara Gelişim Tarama Envanteri -AGTE) yararlandıkları belirlenmiştir. İletişim becerileri ve davranışsal becerilerde sadece gözlem ve görüşme yaptıkları belirlenmiştir. OSB’yi değerlendirmek üzere hazırlanan Türkçeye uyarlanmış araçların ise kullanılmadığı görülmüştür. Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonrasında çoğunlukla bireyin OSB düzeyine göre yerleştirme kararı alındığını ama bazı durumlarda (ailenin adresi, okul sınıf yetersizliği, taşıma imkanı) değişikliğe gidilebildiği görülmüştür. OSB’nin erken tanılaması için ülkemizde tarama çalışmalarının yapılmadığı, OSB’yi tanılama ve değerlendirmede çoğunlukla informal araçların ve yöntemlerin kullanıldığı, ailelerin tıbbi tanılama ve eğitsel tanılama sürecinde kendilerine yönelik olarak daha çok bilgiye ve desteğe ihtiyaç duydukları, RAM’da görev yapan öğretmenlerin hizmet içi eğitime ihtiyaç duydukları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlara göre; ülkemizde OSB’nin erken tanılaması için sağlık kuruluşları ve RAM iş birliği içinde bir tarama ekibi kurulabilir, RAM’larda çalışan öğretmenlere eğitsel değerlendirmeye yönelik hizmet içi eğitimler verilebilir, OSB olan bireye sahip ebeveynlere aile eğitimleri düzenlenebilir ve daha büyük katılımcı gruplarıyla benzer çalışmaların yürütülmesi önerilebilir.
The aim of this study is to examine the educational diagnosis and assessment processes of children with Autism Spectrum Disorder (ASD). In the research, interview technique and document analysis technique, which are qualitative research methods, have been used. The study group of the research is consisted of data collected from the files of 12 children and adolescents psychiatrists working in a state hospital and a medical school hospital, 12 teachers working in a guidance and research center in a province, 12 parents with a child with ASD, and 54 student files diagnosed with ASD in 2019-2021. Research data were collected with semi-structured interview and file review forms. The obtained data were analyzed using descriptive analysis technique. After the analysis; It was determined that families mostly noticed problems in their children's verbal and non-verbal communication skills and social skills and applied to the pediatrician, and they entered the diagnosis process with the guidance made here. Child and adolescent psychiatrists mostly collected data using observation and interview techniques, carry out these observations and interviews in examination rooms, collect information about the birth history, developmental process and daily life of the individual during the diagnosis process, and receive additional support from different fields of expertise (ear, nose, throat, etc.neurology) used screening tools and developmental tests to evaluate ASD. It was observed that tools adapted to Turkish prepared ASD evaluation were not used. It was stated that the teachers working on the guidance and research center mostly used observation and interview techniques in the educational diagnosis and assessment process, and that these observations and interviews were applied on individual examination and observation rooms. Observations and interviews were recorded using performance determination forms, family interview forms and rough evaluation forms; In addition, it was determined that the benefited from standard intelligence tests and developmental tests (Leiter International Performance Scale, Stanford Binet Intelligence Test, Ankara Developmental Screening Inventory -AGTE) to evaluate cognitive skills. It was determined that they were only obserrved and interviewed in communication and behavioral skills. It was also observed that the tools adapted to Turkish, which were prepared to evaluate ASD, were not used. After the educational diagnosis and assessmet, it has been observed that the decision to place the individual is mostly based on the ASD level, but in some cases (family address, school class inadequacy, transportation possibility) changes can be made. There are no screening studies in our country for early diagnosis of ASD. However, informal tools and methods are mostly used in the diagnosis and evaluation of it. families need more information and support for themselves in the medical diagnosis and educational diagnosis process, teachers working in the RAM are in-service identified that they need training. According to the research’s results; In our country, a screening team can be established in cooperation with health institutions and guidance and research center for the early diagnosis of ASD, in-service training can be given to teachers working on guidance and research center, family trainings can be organized for parents of individuals with ASD, and similar studies can be recommended with larger participant groups.

Açıklama

Yüksek Lisans Tezi

Anahtar Kelimeler

Otizm, Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama, Özel Eğitim, Autism, Educational Diagnosis and Assessment, Special Education

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Akıncıoğlu Çolak, M. (2022). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların eğitsel değerlendirme ve tanılama süreçlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Konya.