Hamza Nigârî’nin farklı islam yorumlarına yaklaşımı

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2019

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bir dini benimseyen her insanın, inandığı dine bakış açısı farklılık arz eder. Kişinin doğup büyüdüğü aile ortamı, içerisinde yetiştiği toplumsal yapı, sahip olduğu ilmi birikim, kültür seviyesi vb. pek çok etken bu farklılıkları ortaya çıkarır. Temel ilkelerde aynı düşünen insanlar bir araya gelerek mezhep, tarikat, cemaat vb. dini yapılar içerisinde kendilerine yer edinirler. Hamza Nigârî’yi de bu çerçevede değerlendirmek gerekir. Nitekim o, Hz. Ali neslinden gelen, büyük dedeleri Hicri I. veya II. yüzyıllarda Hicaz’dan Azerbaycan/ Karabağ’a hicret eden, burada Müslüman Türk kültürü içerisinde doğup büyüyen, ardından Anadolu’ya göç ederek buranın kültür havzasına etki eden ve bu kültürden etkilenen bir kişidir. O, önce Karabağ’daki Sünni hocalardan medrese eğitimini almış ardından da Nakşibendi Tarikatının Halidiyye koluna intisap etmiştir. Bu yönüyle Hamza Nigârî, Sünni bir mutasavvıf olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte, eserlerinde Hallac-ı Mansur’u övmesi, Nakşi/Halidi olmasına rağmen Konya Mevlevi tekkesinde erbain çıkarması, II. Abdülhamid döneminde Râfızîlikle suçlanarak sürgüne gönderilmesi çelişki olarak görülmektedir. Ancak bütün bunlar onun çok kültürlü, çok dinli, çok uluslu toplumlarda elde ettiği birikimlerin bir yansıması olarak kabul edilmelidir. Nigârî’nin hayatının büyük bölümünü Ruslarla mücadele ederek geçirdiği göz önüne alındığında onun temel amacının İslam toplumunu esaret altına almak isteyenlere karşı, farklı dini yorumlara sahip olan Müslümanlar arasında İslam kardeşliğini tesis etmek olduğu anlaşılmaktadır.
Every person who adopts a religion has a different view of the religion they believe in. The family environment in which the person was born and raised, the social structure in which he grew up, the accumulation of knowledge he possessed, the level of culture, etc., reveal these differences. People who think the same in basic principles come together and take up their place in religious structures such as sects, sects, congregations, etc. Hamza Nigârî should also be evaluated in this context. He is a scholar and mystic who comes from the Ali generation, whose ancestors emigrated from Hejaz to Azerbaijan/ Karabakh in the Hijri I or II centuries, where he was born and raised in Muslim Turkish culture, then migrated to Anatolia and influenced the cultures of the inhabited lands, and was also influenced by these cultures. He first received the madrasah education from the Sunni teachers in Karabakh and then entered the Khalidiyya branch of the Naqshbandi sect. In this respect, Hamza Nigârî appears as a Sunni mystic. However, his praise of Mansur al-Hallaj in his books, the expulsion of erbain in Konya Mevlevi Lodge although he was Nakshi/Khalidi and the exile of him in the II. Abdulhamid era accused of Râfidi, are seen as a contradiction. However, all this should be regarded as a reflection of the accumulations he acquired in multicultural, multi-religious, multinational societies. Given that Nigari spent most of his life fighting the Russians, it is understood that his main purpose was to establish the Islamic brotherhood among Muslims who had different religious interpretations against those who want to take Islamic society into captivity.

Açıklama

Makale

Anahtar Kelimeler

Hamza Nigârî, Şîilik, Sünnilik, Azerbaycan, Shiism, Sunnism, Azerbaijan

Kaynak

Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

47

Sayı

47

Künye

Şenzeybek, A. (2019). Hamza Nigârî’nin farklı islam yorumlarına yaklaşımı, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47, 47, 429-444.