Hicri II-VI asırlarda Mu'tezile fıkıh usûlünün Hanefî usûlüne etkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Fıkıh usûlü kelâm ilmine paralel bir gelişme kaydetmiş, usûlün ilk meseleleri genellikle öncelikle kelâmî mezhepler tarafından ele alınmıştır. Bu açıdan öncü bir rolü bulunan Mu'tezile iç içe olduğu Irak Hanefîlerinin fıkıh usûlü görüşlerine kelâmî ilkeleri aracılığıyla doğrudan etki etmiştir. Ancak sonraki asırlarda gerek Semerkant gerekse Buhara meşâyihi bu etkinin farkında olarak Irak ulemâsı aracılığıyla mezhebe mâl edilen usûl görüşlerinde bazı tadilatlar yapmışlardır. Bu tartışmaların neticesinde hicrî altıncı asırdan sonra son şeklini alan Hanefî usûlünde Buharalı usûlcülerin ağırlığı hissedilse de Semerkant meşâyihi kelâm görüşleri üzerinden diğer iki meşâyih grubuna eleştirilerini sürdürmüştür. Çalışmamız hicretin ilk altı asrında kelâm meseleleri üzerinden devam eden fıkıh usûlü görüşlerinde Mu'tezile'nin Hanefî mezhebine etkisine yoğunlaşmaktadır. Tezimiz üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, fıkıh usûlünün kelâm ilmiyle ilgisinden bahsedilmekte, akabinde Mu'tezile ve Hanefî mezhebinde usûlün gelişimine katkı sağlayan meşâyih gruplarını incelemektedir. İkinci bölümde, Kitap, Sünnet ve Kıyas olarak üç bölümde ele alınan şer'î delillerle ilgili usûl konularındaki farklı görüşler karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Üçüncü bölümde, elfâz bahislerinde Mu'tezile ile Hanefî mezhebinin görüşleri mukayese edilmektedir.
The usul al-fiqh developed in parallel with theology and the first issues of usul al-fiqh were generally addressed primarily by theological sects. In this respect, the Muʿtazilites, who played a pioneering role, directly influenced the views of the Iraqi Hanafīs on the usul al-fiqh through their theological principles. However, in the following centuries, both Samarkand and Bukhara's mashāyihs were aware of this influence and made some modifications to the views of the madhhab that were attributed to the madhhab through the Iraqi scholars. As a result of these discussions, although the weight of Bukharan jurists was felt in the Hanafī usul, which took its final form after the sixth century, Samarkand's scholars continued to criticize the other two groups of scholars over their theological views. Our study focuses on the influence of the Mu'tazilites on the Hanafī madhhab in their views on the methodology of fiqh, which continued through theological issues in the first six centuries of the Hijra. Our thesis consists of three chapters. In the first chapter, the relevance of the usul al-fiqh to the science of kalām is mentioned, followed by an examination of the Mu'tazilites and the groups of the mashāyihs who contributed to the development of the usul in the Hanafī madhhab. In the second chapter, the different views on usul on sharīʿa evidence, which are dealt with in three sections: the Book, the Sunnah, and Qiyas, are given in a comparative manner. In the third part, the views of the Mu'tazilites and the Hanafī madhhab are compared in the al-'alfāz issues.
The usul al-fiqh developed in parallel with theology and the first issues of usul al-fiqh were generally addressed primarily by theological sects. In this respect, the Muʿtazilites, who played a pioneering role, directly influenced the views of the Iraqi Hanafīs on the usul al-fiqh through their theological principles. However, in the following centuries, both Samarkand and Bukhara's mashāyihs were aware of this influence and made some modifications to the views of the madhhab that were attributed to the madhhab through the Iraqi scholars. As a result of these discussions, although the weight of Bukharan jurists was felt in the Hanafī usul, which took its final form after the sixth century, Samarkand's scholars continued to criticize the other two groups of scholars over their theological views. Our study focuses on the influence of the Mu'tazilites on the Hanafī madhhab in their views on the methodology of fiqh, which continued through theological issues in the first six centuries of the Hijra. Our thesis consists of three chapters. In the first chapter, the relevance of the usul al-fiqh to the science of kalām is mentioned, followed by an examination of the Mu'tazilites and the groups of the mashāyihs who contributed to the development of the usul in the Hanafī madhhab. In the second chapter, the different views on usul on sharīʿa evidence, which are dealt with in three sections: the Book, the Sunnah, and Qiyas, are given in a comparative manner. In the third part, the views of the Mu'tazilites and the Hanafī madhhab are compared in the al-'alfāz issues.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Mu‘tezile, Hanefî, Fıkıh Usûlü, Irak Meşâyihi, Semerkant Meşâyihi, Buhara Meşâyihi, Kelâm, Mu'tazila, Hanafi, Usul of Fiqh, Mashayih of Iraq, Mashayih of Samarkand, Mashayih of Bukhara, Kalam
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Karakuş, B. (2023). Hicri II-VI asırlarda Mu'tezile fıkıh usûlünün Hanefî usûlüne etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
