İlliyet bağı açısından İslam hukukunda hukuki sorumluluk

Bu çalışma, sorumluluk hukukunun temel unsurlarından biri olan illiyet bağı kavramını özellikle borçlar hukuku bağlamında incelemektedir. Toplumsal düzenin tesisi ve kişisel hakların korunması açısından hukukun üstlendiği rol çerçevesinde bir fiil ile ortaya çıkan zarar arasındaki nedensellik ilişkisinin yani illiyet bağının tespiti hukukî sorumluluğun doğmasında belirleyici bir ölçüt olarak değerlendirilmiştir. Çalışmada akdî ve akit dışı sorumluluk ayrımı temelinde illiyet bağının nasıl kurulduğu, hangi durumlarda kesildiği ve bu bağın hukukî sonuçlara etkisi analiz edilmiştir. Ayrıca illiyet bağının tarihsel gelişimi, kavramsal çerçevesi ve sistematik konumu ortaya konulmuştur. Özellikle birden fazla sebebin aynı zarara neden olduğu durumlarda aslî sebebin tespiti ve sorumluluğun kime ait olduğunun belirlenmesi çalışmanın odak noktalarından biridir. Bunun yanı sıra mücbir sebep, zarar görenin veya üçüncü kişinin fiili gibi illiyet bağını kesen durumlar ayrıntılı şekilde incelenmiş; fiil, kusur ve hukuka aykırılık unsurlarının illiyet bağıyla ilişkisi değerlendirilmiştir.

This study examines the concept of causation, one of the fundamental elements of liability law, particularly within the context of the law of obligations. Within the framework of the role that law plays in establishing social order and protecting individual rights, the determination of the causal relationship -that is, the link between an act and the resulting harm- has been considered a decisive criterion for the emergence of legal liability. The study analyzes how the causal link is established based on the distinction between contractual and non-contractual liability, the circumstances under which this link may be interrupted, and the impact of this link on legal consequences. Additionally, the historical development, conceptual framework, and systematic position of causation are presented. A central focus of the study is the identification of the principal cause and the determination of liability, especially in cases where multiple causes contribute to the same harm. Moreover, situations that interrupt the causal link -such as force majeure, acts of the injured party, or actions of third parties- are examined in detail; the relationship between the elements of act, fault, and unlawfulness and the causal link is also evaluated.