Kelâm ilminin felsefî hüviyeti ve imkânları
Yükleniyor...
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kelâm ilminin felsefi hüviyetini, imkân ve sınırlarını belirlemeyi hedefleyen bu araştırma, Aristotelesçi felsefi standartlar ekseninde mütekaddimîn dönemi kelâmcılarının çalışmalarından hareketle kelâm ilminin felsefi yönlerine ait problemleri ele almaktadır. Tez üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümün amacı kelâmın felsefi hüviyetine dair sorunun ne olduğunu tespit etmektir. Bu amaçla kelâm ilminin dört temel zatî niteliği tespit edilmektedir. Kelâm külli meseleleri inceler ve nazari yöntemi kullanır ve bu iki yön onun felsefi nitelikleridir. Fakat aynı zamanda kelâm mille'den inanç ilkeleri alan ve mille'nin siyasi başarısını gaye edinen bir disiplindir. İşte kelâmın felsefiliğine dair sorun bu felsefi ve dinî nitelikleri arasındaki uzlaşmazlıktan kaynaklanmaktadır. Bu uzlaşmazlığın çözümü için kelâmın ne tür bir nazari disiplin ve ne tür bir külli disiplin olduğu açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu amaçla ikinci bölümde mütekaddimîn kelâmının nazari akıl yürütme biçimi ve sistemsel uygulamaları, Aristotelesçi burhan teorisinin kıstasları ekseninde ele alınarak incelenmiştir. İlk sistematik kelâmcıların tümdengelimsel biçimde düşünmeyi gerekli gördükleri tespit edilmiştir. Bu doğrultuda atomculuk örneğinde ürettikleri kozmolojik teoriler ve tümel akıl yürütmeler Aristotelesçi burhani ilkeler ekseninde incelenmiştir. Üçüncü bölüm kelâm ilminin ne tür bir külli ilim olduğu sorusuna cevap aranmaktadır. Bu amaçla öncelikle Aristotelesçi metafiziğin temel standartları bakımından kelâmi ontoloji araştırılmıştır. Sonrasında ise kelâm ilminin konusunun metafiziğe uygun olup olmadığı soruşturulmuş ve nihayetinde ise kelâmın diyalektik ve safsata ile karşılaştırması yapılmıştır.
This research, which aims to determine the philosophical identity, possibilities and limits of the science of kalām, deals with the problems of the philosophical aspects of the science of kalām based on the works of the mutaqaddimin period based on Aristotelian philosophical standards. The research consists of three parts. The aim of the first part is to determine the problem regarding the philosophical identity of the kalām. For this purpose, four basic essential characteristics of the science of kalām are determined. The science of kalām examines universal issues and uses the method of reasoning to reach knowledge, and these two aspects are its philosophical characteristics. However, at the same time, theology is a discipline that takes the principles of belief from the mille and aims at the political success of the mille. Here, the problem regarding the philosophical nature of theology stems from the disagreement between these philosophical and religious characteristics. In order to resolve this disagreement, the method of reasoning of the kalām and what kind of universal discipline it is should be clarified. For this purpose, in the second section, the reasoning method and systematic applications of the kalām of the mutaqaddimin were examined in the context of the criteria of the Aristotelian apodeictic theory. It was determined that the first systematic kalām scholars considered it necessary to think in a deductive manner. In this context, the cosmological theories and universal reasonings they produced in the example of atomism were examined in the context of Aristotelian demonstrative principles. In the third section, an answer is sought to the question of what kind of a universal science kalām is. For this purpose, first of all, kalām ontology was investigated in terms of the basic standards of Aristotelian metaphysics. Then, it was investigated whether the subject of kalām was suitable for metaphysics, and finally, kalām was compared with dialectics and fallacy.
This research, which aims to determine the philosophical identity, possibilities and limits of the science of kalām, deals with the problems of the philosophical aspects of the science of kalām based on the works of the mutaqaddimin period based on Aristotelian philosophical standards. The research consists of three parts. The aim of the first part is to determine the problem regarding the philosophical identity of the kalām. For this purpose, four basic essential characteristics of the science of kalām are determined. The science of kalām examines universal issues and uses the method of reasoning to reach knowledge, and these two aspects are its philosophical characteristics. However, at the same time, theology is a discipline that takes the principles of belief from the mille and aims at the political success of the mille. Here, the problem regarding the philosophical nature of theology stems from the disagreement between these philosophical and religious characteristics. In order to resolve this disagreement, the method of reasoning of the kalām and what kind of universal discipline it is should be clarified. For this purpose, in the second section, the reasoning method and systematic applications of the kalām of the mutaqaddimin were examined in the context of the criteria of the Aristotelian apodeictic theory. It was determined that the first systematic kalām scholars considered it necessary to think in a deductive manner. In this context, the cosmological theories and universal reasonings they produced in the example of atomism were examined in the context of Aristotelian demonstrative principles. In the third section, an answer is sought to the question of what kind of a universal science kalām is. For this purpose, first of all, kalām ontology was investigated in terms of the basic standards of Aristotelian metaphysics. Then, it was investigated whether the subject of kalām was suitable for metaphysics, and finally, kalām was compared with dialectics and fallacy.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Kelâm, Metafizik, Ontoloji, Nazari, Tümel, Zatî, Burhan Teorisi, Mille, The Science of Kalām, Metaphysics, Ontology, The Method of Reasoning, Universal, Essential, The Apodeictic Method
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Silifke, A. F. (2024). Kelâm ilminin felsefî hüviyeti ve imkânları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
