Geleceğin hekimlerinin sürdürülebilir tüketim davranışları ve ekolojik ayak izi farkındalıklarının belirlenmesi
| dc.contributor.advisor | Cihan, Fatma Gökşin | |
| dc.contributor.author | Gökşan, İrem | |
| dc.date.accessioned | 2023-11-28T11:53:48Z | |
| dc.date.available | 2023-11-28T11:53:48Z | |
| dc.date.issued | 2023 | en_US |
| dc.date.submitted | 2023 | |
| dc.department | NEÜ, Meram Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri, Aile Hekimliği Anabilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Amaç: Sağlıklı bir insan sağlıklı bir çevre ile mümkündür. Sağlık hizmetinin başında yer alacak, bireylerin ve çevrenin sağlığından sorumlu olacak olan geleceğin hekimlerinin fakülte sürecindeki çevre ve tüketim bilinci hakkında bilgilerinin, farkındalıklarının ve sürdürülebilir yaşam ilkelerinin davranışlarını değiştirmesi günümüzün ve geleceğin sürdürülebilir Dünya’sı için büyük önem arz etmektedir. Sürdürülebilir hayat şeklinin bir göstergesi olarak ekolojik ayak izi, insanlığın yeryüzündeki gereksinimleri ile dünyanın bunu karşılama kapasitesi arasındaki ilişkiyi değerlendirme aracıdır. Bu çalışmada Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin sürdürülebilir tüketim davranışlarının ve ekolojik ayak izi farkındalıklarının belirlenmesi, çeşitli sosyodemografik değişkenler açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışmanın evrenini 2022-2023 akademik yılı Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencileri oluşturmaktadır. 15 Mart 2023-30 Haziran 2023 tarihleri arasında her bir dönemdeki öğrenci sayısının en az dörtte birine toplam 386 kişiye ulaşılması hedeflenmiştir. Belirlenen sürede öğrencilerden birinci sınıflardan:80 (n=313), ikinci sınıflardan:67 (n=254), üçüncü sınıftalardan:63 (n=238), dördüncü sınıflardan:67(n=258), beşinci sınıflardan:68(n=262), altıncı sınıflardan:60 (n=229) öğrenciye ulaşılarak toplamda 405 öğrenci çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılara içeriğinde sosyodemografik bilgi formu, Sürdürülebilir Tüketim Davranışları Ölçeği (STDÖ) ve Ekolojik Ayak İzinin Azaltılmasına Yönelik Farkındalık Ölçeği (EAİFÖ) bulunan bir anket uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS (Statistical Package for Social Sciences for Windows) 20.0 programı kullanıldı. p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %61,0 ‘ını kadınlar %39,0’ını ise erkekler oluşturmakta olup yaş ortalaması 21,80±2,12 (min=18, maks=32) yıldır. STDÖ ihtiyaç dışı satın alma alt boyutunda erkeklerin aldığı puan kadınların aldığı puana göre daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Yine bu alt boyutta anne eğitim düzeyinde lise ve altı olanların aldığı puan üniversite ve üzeri olanların puanından daha yüksek saptanmıştır (p<0,026). STDÖ’den tıp fakültesi 1., 2., 3. sınıfların 4., 5., 6. sınıflardan daha yüksek puan aldığı (p<0,011), sigara içmeyenlerin puanının sigara içenlere göre daha yüksek olduğu (p=0,002) bulunmuştur. EAİFÖ’den kadınların aldığı puanın erkeklere göre daha yüksek olduğu (p=0,001), tıp fakültesi 1., 2., 3. sınıfların 4., 5., 6. Sınıflardan daha yüksek puan aldığı (p=0,045), aile/akraba ile aynı evde yaşayanların puanı aileden ayrı evde yaşayanların puanına göre yüksek olduğu (p=0,005) saptanmıştır. EAİFÖ ulaşım ve gıda alt boyutunda ise baba eğitim düzeyinde lise ve altı olanların aldığı puan üniversite ve üzeri olanların puanından daha yüksek saptanmıştır (p=0,018), (p=0,021). Geliri giderine denk olan katılımcıların ulaşım alt boyutu puanı, geliri giderinden fazla olanların puanından yüksek olduğu bulunmuştur (p=0,012). EAİFÖ’ den sigara kullanmayanların puanının kullananlara kıyasla yüksek olduğu (p=0,003), çevreyle ilgili eğitim alanların eğitim almayanlardan yüksek puan aldığı (p=0,031) tespit edilmiştir. STDÖ ile EAİFÖ toplam puanları arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki tespit edilmiştir (r=0,550, p<0,001). STDÖ toplam puan yüksekliğinin %30,2’si EAİFÖ alınan toplam puana atfedilmektedir (R2 = 0,302 p<0,001). Sonuç: Çalışmaya göre tıp fakültesi 1., 2., 3. Sınıfta olmak, sigara kullanmamak, diş fırçalarken suyu açık bırakmamak, yiyecekleri çöpe atmamak sürdürülebilir tüketim davranışını artıran durumlardandı. Ekolojik ayak izi farkındalığını artıran durumlar ise kadın cinsiyet, Tıp fakültesi 1., 2., 3. Sınıfta olmak, aile/akraba ile yaşamak, baba eğitim düzeyinin lise ve altı olması, sigara içmemek, çevreyle ilgili bir eğitimi almak, haftada 1-4 kez duş yapmak, diş fırçalarken suyu açık bırakmamak, yiyecekleri çöpe atmamak olarak bulundu. Ekolojik ayak izi farkındalığının sürdürülebilir tüketim davranışı üzerinde güçlü bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sağlıklı ve sürdürülebilir bir dünya için tüketim ve çevre farkındalıklarının artırılması amacıyla bireylere ve özellikle de sağlık hizmetinin başında yer alacak geleceğin hekimlerine yönelik çevre eğitimleri, çevre dostu organizasyonlar düzenlenmeli, yazılı ve görsel ve sosyal medya ile desteklenmelidir. | en_US |
| dc.description.abstract | Objective: A healthy person is possible with a healthy environment. It is of great importance for today's and the future's sustainable world that future physician candidates, who will be at the head of the health service and will be responsible for the health of individuals and the environment, change their knowledge, awareness and behaviors of sustainable living principles during the faculty process. As an indicator of sustainable lifestyle, ecological footprint is a tool to evaluate the relationship between humanity's needs on earth and the world's capacity to meet it. In this study, it was aimed to determine the sustainable consumption behaviors and ecological footprint awareness of Necmettin Erbakan University Faculty of Medicine students and to evaluate them in terms of various sociodemographic variables. Methods: The population of this descriptive and cross-sectional study consists of 2022-2023 academic year Necmettin Erbakan University Faculty of Medicine students. Between March 15, 2023 and June 30, 2023, it is aimed to reach at least a quarter of the number of students in each semester, with a total of 386 students. Within the specified period, students from first grades: 80 (n=313), second grades: 67 (n=254), third grades: 63 (n=238), fourth grades: 67 (n=258), fifth grades: 68(n= A total of 405 students were included in the study by reaching 60 (n=229) students from the sixth grades. A questionnaire including sociodemographic information form, Sustainable Consumption Behaviors Scale (SCBS) and Awareness Scale for Reducing Ecological Footprint (ASREF) was applied to the participants. SPSS (Statistical Package for Social Sciences for Windows) 20.0 program was used in the analysis of the data obtained. A p value of <0.05 was considered statistically significant. Results: 61.0% of the students are women and 39.0% are men, and the average age of the students is 21.80±2.12 (min=18, max=32) years. Again, in this sub-dimension, the scores of those whose mother's education level was high school or below were higher than the scores of those who were university and above (p<0.026). It was found that the 1st, 2nd, and 3rd grades of the medical faculty got higher scores than the 4th, 5th and 6th grades (p<0.011), and the scores of non-smokers were higher than smokers (p=0.002). It was found that women had higher scores from ASREF than men (p=0.001), 1st, 2nd, and 3rd grades of medical school had higher scores than 4th, 5th, and 6th grades (p=0.045), family/relative It was determined that the scores of those living in the same house with the family were higher than the scores of those living in a separate house from the family (p=0.005). In the ASREF transportation and food sub-dimension, the scores of those whose father's education level was high school and below were found to be higher than the scores of those who were university and above (p=0.018), (p=0.021). It was found that the transportation sub-dimension score of the participants whose income is equivalent to their expenses is higher than the score of those whose income is more than their expenses (p=0.012). It was determined that the scores of non-smokers in the ASREF were higher than those who smoked (p=0.003), and those who received environmental education received higher scores than those who did not receive education (p=0.031). A strong positive correlation was found between the SCBS and the total scores of ASREF (r=0.550, p<0.001). 30.2% of the high SCBS total score is attributed to the total score of ASREF (R2 = 0.302 p<0.001). Conclusion: According to the study, being in the 1st, 2nd and 3rd years of medical school, not smoking, not leaving the water on while brushing teeth, not throwing food in the trash were among the situations that increased sustainable consumption behavior. Situations that increased awareness of ecological footprint were found to be female gender, being in the 1st, 2nd, and 3rd year of medical school, living with family/relatives, having a father's education level of high school or below, not smoking, receiving an education about the environment, taking a shower 1-4 times a week, not leaving the water on while brushing teeth, not throwing food in the trash. It has been determined that ecological footprint awareness has a strong effect on sustainable consumption behavior. In order to increase consumption and environmental awareness for a healthy and sustainable world, environmental trainings and environmentally friendly organizations for individuals and especially future physicians who will be at the head of health services should be organized and supported with written, visual and social media. | en_US |
| dc.identifier.citation | Gökşan, İ. (2023). Geleceğin hekimlerinin sürdürülebilir tüketim davranışları ve ekolojik ayak izi farkındalıklarının belirlenmesi. (Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Konya. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12452/10294 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Sürdürülebilir tüketim davranışı | en_US |
| dc.subject | Ekolojik Ayak İzi Farkındalığı | en_US |
| dc.subject | Tıp fakültesi | en_US |
| dc.subject | Sustainable Consumption Behavior | en_US |
| dc.subject | Ecological Footprint Awareness | en_US |
| dc.subject | Medical School | en_US |
| dc.title | Geleceğin hekimlerinin sürdürülebilir tüketim davranışları ve ekolojik ayak izi farkındalıklarının belirlenmesi | en_US |
| dc.title.alternative | Determining the sustainable consumption behaviors and ecological footprint awareness of the future physicians | en_US |
| dc.type | Specialist Thesis | en_US |
