Türkçe talâk tabirleri ve fıkhî sonuçları
Yükleniyor...
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İslâm aile hukukunda, evliliği sonlandırma kavramlarının başında “talâk”
gelmektedir. Esasen Arapça bir kelime olan “talâk”ın Türkçe’de bilinen karşılığı
“boşamak”tır. Sarîh ve kinâî şeklinde iki gruba ayrılan boşama tabirleri konusunda gerek
Arapça’da ve gerekse Türkçe’de dil ve kültür farklılıklarına dayanan birçok kavram daha
bulunmaktadır. Arapça fıkıh kaynaklarında yer alan boşama tabirlerinin Türkçe
karşılıkları, tercüme eserlerde kısmen açıklanırken, toplumda tartışma konusu olan bazı
kavramlar risâle çapında ele alınarak değerlendirilmiş, kimi Türkçe fıkıh kitaplarında
Türkçe boşama tabirleri ve fıkhî sonuçları ise özel bir başlık altında ele alınarak
incelenmiştir. Bu meyanda Molla Hüsrev’in (ö. 885/1480) Dürerü’l-hükkâm Şerhu
Gureri’l-ahkâm’ı ile İbrahim el-Halebî’nin (ö. 956/1549) Mülteka’l-ebhur’unda 144
Arapça tabir tercüme edilirken –ki bir çok tabir öz Türkçe’ye tercüme edilmeden aynen
tekrarlanmıştır-, Mehmet Zihnî Efendi’nin (ö. 1913) Nimet-i İslâm’ında 104, Ömer Nasuhi
Bilmen’in (ö. 1971) Hukûk-i İslâmiye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamusu’nda 116 tabire yer
verilmiştir. Bu çalışmada son iki eserin yanında, Şeyhülislâm İbn Kemal’den
(ö.940/1534), Medenî Mehmet Nuri Efendi’ye (ö. 1927) kadar ki dönem arasında
muhtelif şeyhülislâm, müftü ve fetvâ emîninin fetvalarını ihtivâ eden 16 adet Türkçe
fetvâ mecmûaları taranarak 280 adet tabir tespit edilmiş, Osmanlı müftülerinin bu
tabirlerle ilgili fıkhî yorumları nakledilmiş, ihtilaflara sebep olan yorumların bir
değerlendirmesi ile konu sonlandırılmıştır.
In Islamic family law talaq is one of the key terms for ending the marriage contract. In fact, talaq is an Arabic term the equivalent of which in Turkish is known as boşanmak, that is “divorce”. With regards to the terms of divorce which are classified as Sarih and Qinai in Islamic Jurisprudence there are several other concepts both in Arabic and Turkish which originated from language and cultural differences. The Turkish equivalent of the Arabic fiqh sources, while partially being explained in translations, at times certain disputed terms in public are discussed in fragmental treatises and the terms of divorce that exist in Turkish fiqh books are categorically investigated under exclusive chapters including conclusions. In that respect, 144 Arabic works are translated within the Durar of Molla Hüsrev (d.885/1430) and Ibahim al-Halabi’s (d.956/1549) Multaqa. In these translations, numerous original terms are transmitted without being translated into Turkish literally. 104 terms are listed in Mehmet Zihni Efendi’s (d. 1913) Nimet-i İslam while 116 terms are given in Ömer Nasuhi Bilmen’s (d. 1971) Hukûk-I İslamiye Kamusu. In the present study, in addition to these two works, 16 Turkish fetvâ mecmûas consisting of the fatwas of various şeyhulislams, muftis and fetva-eminis, between the period of Şeyhülislâm İbn Kemal (d.940 / 1534) and Medenî Mehmet Nuri Efendi (d. 1927) have been analyzed and 280 terms are identified, the judicial notes of Ottoman muftis on these terms have been reported. Finally, the topic is concluded with an evaluation regarding the interpretations that caused disagreements.
In Islamic family law talaq is one of the key terms for ending the marriage contract. In fact, talaq is an Arabic term the equivalent of which in Turkish is known as boşanmak, that is “divorce”. With regards to the terms of divorce which are classified as Sarih and Qinai in Islamic Jurisprudence there are several other concepts both in Arabic and Turkish which originated from language and cultural differences. The Turkish equivalent of the Arabic fiqh sources, while partially being explained in translations, at times certain disputed terms in public are discussed in fragmental treatises and the terms of divorce that exist in Turkish fiqh books are categorically investigated under exclusive chapters including conclusions. In that respect, 144 Arabic works are translated within the Durar of Molla Hüsrev (d.885/1430) and Ibahim al-Halabi’s (d.956/1549) Multaqa. In these translations, numerous original terms are transmitted without being translated into Turkish literally. 104 terms are listed in Mehmet Zihni Efendi’s (d. 1913) Nimet-i İslam while 116 terms are given in Ömer Nasuhi Bilmen’s (d. 1971) Hukûk-I İslamiye Kamusu. In the present study, in addition to these two works, 16 Turkish fetvâ mecmûas consisting of the fatwas of various şeyhulislams, muftis and fetva-eminis, between the period of Şeyhülislâm İbn Kemal (d.940 / 1534) and Medenî Mehmet Nuri Efendi (d. 1927) have been analyzed and 280 terms are identified, the judicial notes of Ottoman muftis on these terms have been reported. Finally, the topic is concluded with an evaluation regarding the interpretations that caused disagreements.
Açıklama
Makale
Anahtar Kelimeler
Talâk, Boşama, Fıkıh, Osmanlı, Aile Hukuku, Talaq, Divorce, Fiqh, Ottoman, Faily Law
Kaynak
Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
46
Sayı
46
Künye
Düzenli, P. (2018). Türkçe talâk tabirleri ve fıkhî sonuçları. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 46, 46, 107-140.
