Yazar "Mert, Abdullah" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 8 / 8
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe The Comparison of Kutadgu Bilig Copies in Terms of Archaism(Ahmet Yesevi Univ, 2017) Mert, AbdullahKarakhanid Turkish had been used as common written language among Turks in the 11th and 12th centuries. Only few books written in Karakhanid Turkish could survive until today. One of these few books is Qutadgu Bilig. The manuscript written by the author of this book, which has three copies written at various times and in various places, is lost. This situation gave birth to the question about which one of the copies is more archaic. There is a general belief in Turcology about Fergana copy as being older in comparison with two other copies. In this study, the aforementioned belief was attempted to be scientifically proved by means of the linguistic evidences. Three copies of Qutadgu Bilig were compared to detect which copy is the closest to the manuscript written by its author. Copies were compared under three headlines as morphology, phonetics, and vocabulary. At the end of the assessment, it came out that the copy of Ferghana is more archaic compared to the other two copies, that the copy of Herat is the new copy; and it is concluded that the Egyptian copy stands closer to the copy of Ferghana.Öğe CORRECTION RECOMMENDATIONS FOR SOME HOMONYMY WORDS IN THE TURKISH GLOSSARY(Selcuk Univ, Inst Turkish Studies, 2020) Ozkan, Abdurrahman; Mert, AbdullahThe first edition of the Turkish Dictionary, published in 1945, contains 32104 glossary items. In the latest edition published in 2011 (11th edition), this number increased to 92292. Scanning new literary works would increase this number. Studies deal with the Turkish Dictionary structurally allows for a more accurate evaluation of the items in the Dictionary. In the Turkish Dictionary, some words with different roots and different meanings are categorized under a single glossary item. In this study, 36 similar words with different meanings and different roots were identified. These words have been evaluated under 18 items in Turkish Dictionary. It is important to list these glossary items separately in the Turkish Dictionary in terms of creating a more etymologically correct dictionary and revealing the number of glossary items owned by the Turkish Dictionary.Öğe Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan söz varlığı(2019) Mert, Abdullah; Özkan, AbdurrahmanÇalışmamızda Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan söz varlığı tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesi ve ağızlarının Eski Türkçe ile ilişkisi önemli ölçüde aynı yöndedir. Ancak bazı ses ve şekil bilgisi ayrılıklarının yanında söz varlığı açısından da farklılıklar vardır. Söz konusu farklıların ortaya konulması çalışmamızın amaçlarından biridir. Çalışmamız üç ana bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm olan Giriş bölümünde çalışmamızda uygulanan yöntem, kapsam, sınırlılıklar ve kullanılan kaynaklara değinilmiştir. İkinci bölümde Eski Türkçe, Türkiye Türkçesi ve ağızlarının karşılaştırılmasından elde edilen verilerden hareketle bazı sözcüklerin ölçünlü dilde bulunmayan/unutulmuş ses ve anlam özelliklerine değinilmiştir. Ayrıca söz varlığı konu başlığı altında ölçünlü dilde olmayan çok sayıda sözcük de incelenmiştir. Üçüncü bölümde Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan söz varlığı dört alt başlık altında tablolara dökülmüştür. Birinci alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan sözcükler; ikinci alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına uzanan ve Türkçe Sözlük'e halk ağzından alınan sözcükler; üçüncü alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına uzanan ve Türkçe Sözlük'te eskimiş kaydıyla yer alan sözcükler; dördüncü alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına uzanan sözcükler karşılaştırılmalı tablolara yerleştirilmiştir. Son olarak oluşturulan tabloların kullanılmasını kolaylaştırmak için Eski Türkçe dizini ve ölçünlü Türkiye Türkçesi dizini şeklinde iki ayrı dizin hazırlanmıştır.Öğe Eski Uygur Türkçesi dersleri(2016) Mert, AbdullahEski Türkçenin ikinci dönemine karşılık gelen Eski Uygur Türkçesi döneminde meydana getirilen eserlerin çoğunluğu dinî içerikli çeviri eserlerdir. Köktürk devletinin yıkılmasından sonra bozkıra hâkim olan Uygurlar 763 yılında Bögü Kağan önderliğinde Manihaizm’i devlet dini olarak benimsediler. 840 yılında çeşitli gerekçelerle tarım havzasına göçüp yerleşik hayata geçen Uygurlar burada Budizm ile karşılaşıp bir müddet sonra bu dini kabul ettiler. Budist, Manihaist ve az miktarda Hristiyanlıkla ilgili eserleri dillerine çevirdiler. Dinî alanda yazılan metinlerin büyük bölümü Çince, Toharca, Sanskritçe, Tibetçe ve Soğudçadan yapılan çevirilerden meydana gelmiştir. Uygurlar, Dinî içerikli metinlerin dışında astronomi, fal-büyü, sağlık ve hukukla ilgili metinler de ortaya koymuşturlar.Öğe Kutadgu Bilig Nüshalarında Dizine Alınmayan Sözcükler(2018) Mert, AbdullahTürk dili tarihinde önemli bir yere sahip olan Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib tarafındanKarahanlı Türkçesiyle kaleme alınmıştır. Asıl yazması kayıp olan eserin günümüze üç nüshasıulaşmıştır. Elimizde bulunan nüshalar; Viyana (Herat), Mısır (Kahire) ve Fergana nüshalarıdır.Nüshalar birbirinden farklı tarihlerde ve farklı merkezlerde istinsah edildikleri için her bir nüshadadiğer nüshalarda yer almayan sözcükler bulunmaktadır.Kutadgu Bilig’in metin yayınını Reşit Rahmeti Arat yapmıştır. Arat’ın ömrü vefa etmediği içinKemal Eraslan, Osman Fikri Sertkaya ve Nuri Yüce, Arat’ın hazırladığı tenkitli metni esas alarakKutadgu Bilig dizinini hazırlamışlardır. Tenkitli metinde dipnotla gösterilen bazı sözcükler dizinealınmamıştır. Bu sözcüklerin bir kısmı Türkçenin tarihî seyrindeki ses değişmeleri (/?//y/ ‘to?-’ ‘toy-’; /?//v/ ‘ya?uk’ ‘yavuk’ vb.) neticesinde, diğer bir kısmı ise müstensihin metni farklı anlamasıveya ilgili sözcüğün denk çiftini (yo?uş a?ış) kullanmayı tercih etmesi sonucunda ortaya çıkmıştır.Bu açıdan söz konusu özelliğe sahip kelimelerin de dizinde bir şekilde yer alması, Kutadgu Bilignüshalarının söz varlığının daha eksiksiz bir şekilde ortaya konulması bakımından önem arzetmektedir. Çalışmamızda Kutadgu Bilig nüshalarında bu özelliğe sahip sözcükler incelenmiştir. Sözkonusu sözcükler; Ses Değişmesinden Dolayı Dizine alınmayan Sözcükler, Dizine Alınmayan AlıntıSözcükler ve Dizine Alınmayan Türkçe Sözcükler başlıkları altında değerlendirilmiştir.Öğe Kutadgu Bilig Nüshalarının Eskicillik Açısından Karşılaştırılması(2017) Mert, AbdullahKarahanlı Türkçesi 11 ve 12. yüzyıllarda Türkler arasında ortak yazı dili olarak kullanılmıştır. Bu dille yazılmış eserlerden az bir kısmı günümüze ulaşabilmiştir. Bu birkaç eserden biri de Kutadgu Bilig’dir. Farklı tarih ve yerlerde istinsah edilmiş üç nüshası bulunan bu eserin orijinal nüshası elimize ulaşmamıştır. Bu durum nüshaların hangisinin daha eskicil olabileceği sorusunu doğurmuştur. Türkoloji’de Fergana nüshasının diğer iki nüshaya göre daha eskicil olduğu konusunda genel bir kanaat vardır. Bu çalışmada, var olan bu kanaat dil verileri kullanılarak kanıtlanmaya çalışılmıştır. Kutadgu Blig’in üç nüshası, orijinal nüshaya en yakın olan nüshayı tespit etmek için şekil, ses ve söz varlığı ana başlıkları altında eskicillik açısından mukayese edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler neticesinde diğer iki nüshaya göre Fergana nüshasının eskicil, Herat nüshasının yenicil nüsha olduğu anlaşılmış, Mısır nüshasının ise dil verileri açısından iki nüsha arasında Fergana nüshasına daha yakın olduğu sonucuna varılmıştır.Öğe ON THE LANGUAGE OTTOMAN POETS USE IN WRITING THEIR POEMS WITH THE CHAGATAI TURKISH(Selcuk Univ, Inst Turkish Studies, 2017) Mert, AbdullahThe tradition of writing poetry with the East Turkish in the Ottoman dates back to Sheyyad Hamza and Ahmed-i Da'i who lived before Nevayi. Especially after Nevayi, the number of poets who wrote poetry with Chagatai Turkish increased considerably. Many poets like Yavuz Sultan Selim, Nedim and Sheyh Galib wrote poetry in Chagatai by being influenced by this current. However, even though the poems in subject have the characteristics of Eastern Turkish, the poets have not escaped the influence of their own writing languages and have included elements specific to the Ottoman Turkish in their poems. This work has two parts. In the first part, Ottoman-Chagatai culture interaction was given. In the second part, the linguistic data of Oghuz Turkish in Chagatai Turkish poems written by Ottoman poets were handled and the features of Oghuz Turkish in these poems were presented in terms of phonetic, morphology and vocabulary comparison.Öğe Osmanlı şairlerinin Çağatay Türkçesiyle yazdıkları şiirlerde kullandıkları dil üzerine(2017) Mert, AbdullahOsmanlı sahasında Doğu Türkçesiyle şiir yazma geleneği Nevayî'den önce yaşayan Şeyyad Hamza ve Ahmed-i Da'î'ye kadar uzanır. Özellikle Nevayî'den sonra Çağatay Türkçesiyle şiir yazan şair sayısında önemli bir artış yaşanmıştır. Yavuz Sultan Selim, Nedim ve Şeyh Galib gibi onlarca şair bu akımın etkisinde kalarak Çağatayca şiirler yazmıştır. Ancak söz konusu şiirler her ne kadar Doğu Türkçesi özellikleri taşısa da şairler, kendi yazı dillerinin tesirinden kurtulamamış ve Osmanlı Türkçesine özgü unsurlara şiirlerinde yer vermişlerdir. Bu çalışma iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde Osmanlı-Çağatay kültür etkileşimine yer verilmiş, ikinci bölümde Osmanlı şairlerinin yazdıkları Çağatayca şiirlerde yer alan Oğuz Türkçesine ait dil verileri ele alınmış, bu şiirlerdeki Oğuz Türkçesi unsurları ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz varlığı karşılaştırması neticesinde ortaya konulmuştur.
